Tarih 5 Ders Notu
Tudun : ilk Türk devletlerinde ülkenin denetim ve vergi işlerinde ilgilenen görevli.
– Kurultay, Kageş,Toy: İlk Türk devletlerinde devlet işlerinin görüşülüp karara bağlandığı yer
– Kut , Otag, Taht : Türk devletleri hükümdarının egemenlik sembolleri
– Kut : Türk hükümdarı tarafından veridigi kabul edilen devlet idare etme hakkı
– Uçmag : cennet
– Kam : Din adamı
– Balbal : Mezar taşı
– Tigin : İslamiyetden önce Türk hükümdarları çocuguna verilen isim
– Özerklik : Bir topluluğun bazı şartlar altındada olsa keni kendini yönetme hakkına verilen isime denir.
– Minyatür : Eski yazma kitaplarda görülen ince bir sanatla işlenmiş olan küçük renkli resimlere verilen isim
– Pazırık Halsı : Leninparol Hermitaj Müzesinde
Kavimler göçü
– -Roma imparatorlugu dogu ve batı roma imparatorlugu olmak üzere ikiye ayrıldı.
– -Barbar kavimler arasında hristiyanlık yayıldı.
– -Günümüz Avrupa devletlerinin temeli atıldı.
– Sabarlar
– -Mavereünnehir bölgesinin Türk kalmasında Oğuz topluluklarının batıya yönelmesinde önemli rol oynayan Türk toplulugudur.
DESTANLAR
– Şu destanı : Saka Türklerine ait bir destan
– Manas destanı : Kırgızlara ait bir destan
HÜKÜMDARLAR
– Alper Tunga
– İskitlilerin en önemli hükümdarı olan adına “sagu” düzenlenen türk devlet adamıdır.
– Bumin Kağan
– “il Kagan” ünvanını alarak 552 yılıda ötüken merkezli devletini kuran Türk hükümdarıdır.
– Bilge Kağan
– “ Ey Türk milleti! Üstte gök yıkılmaz altta yer delinmez devletini töreni kim bozabilir sözüyle -Türk milletine sonsuza kadar yaşayacağına olan ınancını dile getiren Türk hükümdarıdır.
– Karluk hakanı II. Arslan
– Cengizhan’a iteaat eden ilk Müslüman Türk hükümdar.
– Baga Tarkan
– Kendi adıyla para bastıran ilk Türgiş hükümdarı
– Kutluk Bilge Kül Kağan : Uygur devletinin ilk hükümdarıdır.
– Mutasım
– Abbasi Halifelerinden olup Türklerden meydana gelen bir hassa ordusu kurmuştur.
DEVLETLER
Karasuk : Demir madenini kullanan ilk Türk devleti
Kelteminar
– -MÖ 9000 yıllarına tarihlenmektedir
– -Harzem Bölgesinde yapılan kazılarda ortaya çıkmıştır
– -Bu dönemde insanlar balıkçılık,avcılık ve hayvancılıkla ugraştıkları bilinir.
Kuşhan devleti
– -Yüeçilerin MS 1. yüzyılda kurdugu devletti
– Afganistan, Pakistan ve kuzey Hindistanda kuruldu
– Yüeçiler üzerine METEHAN ipek yolunun kontrolünü ele geçirmek için sefer düzenledi.
Avarlar
– -Ekonomiye önem vermişlerdir
– -Bizansın başketi istanbulu 619 ve 626 yılında iki kez kuşatan Türk kavmidir.
Hazar Devleti
– -Museviligi kabul eden ilk ve tek türk devletidir.
– -Macar devletinin kurucusudur.
– -Anadolu’yu sasani istilasından kurtardılar.
Kıpçak – Oğuz : Türk kavimleri arasındaki mücadeleyi Dede korkut hikayelerine konu oldu
Kırgızlar
– Moğol hakimiyetine giren ilk türk kavmi
– Manas destanı
Uygurlar
– Mogol imparatorlugunun Türkleşmesinde etkili olan türk kavmidir.
– Yapılarda kubbeyi kullanan ilk Türk devleti
– Mani dinini Uygur kaganlarından Bögü Kagan’ın Çin seferi dönüşünde kabul ettigi ve ülkesine getirdiği din
Sabarlar
– Günümüzde Kuzey Asya için kullanınlan Sibirya’ya ismini veren Türk topluluğudur.
Türklerin benimsedigi dinler : Musevilik, Hristiyanlık, Mani dini
Çin setti : M.Ö 3. yy da yapıldı
Orta Asya’da Türk güçlerinin siyasi nedenleri
-Çin, Kitan ve Mogol baskıları
Orta Asya’da kurulan Türk devletlerinin başlıca gelir kaynağı
– -Ticari yollardan sağlanan gümrük vergileri
Orhun yazıtları ile baglantılı Türk yöneticileri
– Bilge Kağan, Tonyukuk, Kültigin
Margos antlaşması : Atilla ile Bizans arasında 634 yılında imzalanan ve Bizansın Hunlara ödedigi vergiiki katına çıkarıştır
Codex Cmanicus ( kodeks kumanikus )
– Latin, Fars ve Kuman dilleri üzerine üç sütün halinde yazılmış bir atasözüdür.